بررسی تطبیقی تثلیث مسیحی و هندویی
نویسندگان
چکیده
بحث برانگیزترین اصل اعتقادی مسیحیان در طول تاریخ باور به تثلیث مقدس بوده است که بیشترین حملات نیز از سوی دو دین ابراهیمی دیگر، یعنی یهودیت و اسلام به این اصل صورت گرفته است؛ به طوری که قرآن آن را معادل کفر دانسته، به عنوان بدعتی در اصل مسیحیت بر می شمارد «لقدکفرالذین قالوا انَّ الله ثالث ثلاثه...» 1 (ترجمه: قطعاً آنانکه گفتند خداوند سومینِ آن سه تاست کافر شدند...) (مائده/73). اما از نگاه درون دینی، مسیحیان خود را موحد میدانند و سه گان را در عین وحدت تفسیر میکنند و تناقض ظاهری حاصل از آن را سرّی از اسرار غیرقابل فهم برای بشر میدانند. چون در دیگر سنن نظری بیفکنیم سه گان هائی را مییابیم که بی تردید عالیترین آنها سه گان هندوئی ( trimurti ) براهما، ویشنو و شیواست. این سه گان دارای شباهتها و تفاوت های مفهومی با تثلیث مسیحی است و تأثیرگذاریهای جالب توجهی در جامعه هندی داشته است؛ به طوری که این سه خدا مستقلّاً پرستش می شوند و هر یک در رأس یک نظام ربّ الاربابی قرار دارند. پیچیدگیهای حاصل از نظام چند خدایی هندی مورد نقد و انکار بوداییان و جاینیان قرار گرفت و صدها سال هندوئیسم را در محاق فرد برد. در قرن هشتم میلادی با تلاش حکیمانه شانکارا، یک نظام اعتقادی مستحکم به نام ودانتا در هندوئیسم بنیانگذاری شد و مجدداً آن را احیا نمود. در این مقاله سعی شده تا مقدمتاً ضمن بررسی ماهیت سهگان، فارغ از دیدگاههای درون دینی به اصول متافیزیکیِ وجود سه گان و ارتباط آن با وحدت پرداخته شود. با بررسی مفهوم سه گان مسیحی و سه گان هندویی، در نهایت به مقایسه تطبیقی این دو سه گان میپردازیم.
منابع مشابه
بازتاب تثلیث مسیحی در قرآن مجید
قرآن مجید به تثلیث مسیحی اشاره و آن را رد کرده است؛ اما آیا تثلیث مسیحیت رایج را رد میکند یا تثلیثی خاص را که در حجاز در زمان ظهور اسلام رایج بوده است؟ برخی از نویسندگان مسیحی میگویند که تثلیث مردود قرآن با تثلیث رایج مسیحی دو تفاوت دارد؛ یکی اینکه «سه خدایی» است و نه «یک ذات و سه شخص» و دوم اینکه افراد آن عبارتند از «خدا، مسیح و مریم» و نه «پدر، پسر و روحالقدس». این نویسندگان آیاتی از قرآن ...
متن کاملتثلیث مسیحی در نگاه عارفان مسلمان
جلوهها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوههاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا بهجهت وجود برخی تفاوتها در دیدگاه اهل عرفان نسبت به دیگر عالمان، بهویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. ...
متن کاملتثلیث مسیحی در ترازوی داوری قرآنی
از جمله مسائلی که در حوزه کلام مسیحیت و کلام اسلامی و با محوریت متون دینی این دو دین مورد توجه و کنکاش برهانی و استدلالات کلامی است، مسئله توحید میباشد که ابهامات موجود در اندیشه توحیدی مسیحیت با وجود بحث تثلیث به پیچیدگی و اهمیت بحث افزوده است. قرآن کریم قول به «تثلیث» و تحریف در توحید که به مرور زمان از سوی مسیحیان شکل گرفته را با صراحت نفی و با نگرش انتقادی آن را باطل میداند. در آیاتی به ...
متن کاملتثلیث مسیحی در نگاه عارفان مسلمان
جلوه ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به جهت وجود برخی تفاوت ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت به دیگر عالمان، به ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. د...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
الهیات تطبیقیجلد ۱، شماره ۶، صفحات ۶۱-۷۶
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023